W czasie zimy potrafimy się zauroczyć bajkowym krajobrazem, kiedy wszystko wygląda w oddali jakby było pokryte srebrnobiałą otoczką. Z bliska zaś na gałęziach drzew i krzewów, a także metalowych konstrukcjach jak bramy czy słupy widać lodowe struktury, które potrafią zlepić się do imponujących rozmiarów. To szadź, która często jest mylona ze szronem.
Szadź to zjawisko, do którego dochodzi, kiedy temperatura powietrza utrzymuje się poniżej zera stopni Celsjusza. To rodzaj osadu atmosferycznego, który tworzy się w powietrzu, ale blisko ziemi.
W momencie, kiedy para wodna podchodząca z chmur bądź mgły zostaje zamrożona na skutek ujemnej temperatura, powstaje woda. Ta musi zetknąć się z zimną powierzchnią. Krople wody zamieniają się wtedy w długie igiełki lodu. Ich malowniczość polega na tym, że mogą się one rozgałęziać, tworząc w całości kompozycje przypominające pióropusze lub zęby szczotki.
Szadź tworzy się od strony nawietrznej na gałęziach drzew i krzewów, a także na przedmiotach metalowych bądź w miejscach ostro zakończonych, czy też w nawietrznych częściach samolotu. Z tego powodu zjawisko to można często zaobserwować na dachach bądź bramach domów. Szadź może jednak stanowić zagrożenie dla gałęzi, które pod ciężarem lodu (kryształki lodu zlepiają się do pokaźnych rozmiarów) mogą złamać się pod ich ciężarem.
Szadź powstaje wraz z intensyfikacją wiatru. Może także tworzyć się w warunkach ciszy wietrznej. Wtedy niezbędne jest jednak odpowiednio niska temperatura oraz wilgotność powietrza. Dzielimy szadź na szadź miękką i twardą.
Pierwsza z nich to lekki osad o delikatnej strukturze, który łatwo się osypuje. Przypomina szron. Tworzy się w warunkach bardzo niskiej temperatury (poniżej -8°C) i słabego wiatru.
Dużo większym zagrożeniem jest twarda szadź, która ma dużo bardziej zwartą i lepiej przyczepną strukturę. Powstaje na powierzchni dowietrznej obiektów w czasie gęstej mgły i temperaturze powietrza od około -8°C do 0°C, przy umiarkowanym i silnym wietrze. To właśnie ona stanowi zagrożenie dla obiektów, na których się znajduje.
Szadź jest często mylona ze szronem, który występuje dużo częściej. Czym różnią się oba zjawiska atmosferyczne? W przypadku szronu powstałe igiełki lodu mogą się rozgałęziać, ale nie tworzą zwartej bryły lodu. Szadź zawiera natomiast połączone kryształki lodu.
Zobacz też: Zachwycająca zorza polarna. Ciągnie się na 50 km i wygląda jak świetlna kurtyna