Miłośnicy meteorologii i obserwowania tego, co dzieje się na niebie, praktycznie przez cały rok mają możliwość podziwiania wyjątkowych zjawisk. Jednym z nich niewątpliwie jest efekt halo, który jeśli tylko się ukaże, wywołuje uzasadniony podziw i fascynację.
Efekt halo - definicja
Efekt halo jest zjawiskiem optycznym, które zachodzi w atmosferze ziemskiej i widoczne jest wokół tarczy księżycowej lub słonecznej. Przyjmuje formę świetlistego pierścienia, który okala Słońce lub Księżyc. Występują zarówno białe lub jasne rodzaje tego zjawiska, jak również wielobarwne, zawierające kolory tęczy (czerwone wewnątrz, fioletowy na zewnątrz).
Często halo widoczne jest w niewielkiej odległości kątowej od Słońca. Takie położenie sprawia, że zaleca się ochronę przed padającymi promieniami słonecznymi - podczas obserwacji może dojść nawet do trwałego uszkodzenia wzroku. Intensywność światła może również uszkodzić światłoczułe elementy aparatów fotograficznych lub kamer.
Jak powstaje efekt halo?
Do powstania efektu halo dochodzi na skutek załamania się światła na znajdujących się w chmurach pierzastych lub we mgle lodowej kryształkach lodu i odbicia się od jego wewnętrznych stron. W praktyce zjawisko to może przyjmować różne formy, a to za sprawą różnych rodzajów kryształków lodowych lub ich położenia w powietrzu.
Rzadko zdarza się, aby efekt halo powstał przy bezchmurnym niebie - warunkiem, aby tak się stało, jest unoszenie się w powietrzu lodowego pyłu. Charakterystyczny okrąg na niebie pojawia się zazwyczaj na skutek załamywania się światła pod kątem 22 stopni. Niekiedy dochodzi także do powstania tzw. dużego halo, w którym rozmiar kątowy wynosi 46 stopni.
Efekt halo jako zjawisko atmosferyczne
Choć efekt halo jest dość niezwykłym i niecodziennym zjawiskiem, w rzeczywistości nie występuje aż tak rzadko jak mogłoby się wydawać. Często po prostu można go nie zauważyć, zwłaszcza w przypadku słonecznej pogody. Efekt ten występuje na każdej szerokości geograficznej, a najłatwiej zaobserwować go we wczesnych godzinach porannych lub wieczorem, gdy Słońce jest nisko nad horyzontem.
Co zapowiada efekt halo?
Niezbędne do powstania efektu halo są chmury piętra wysokiego cirrus lub cirrostratus, które występują przed czołem frontu chłodnego lub cieplnego. W związku z tym pojawienie się zjawiska na niebie może zwiastować załamanie pogody i w zależności od rodzaju frontu, nadejście strefy opadowej.
Efekt halo a tęcza
Jako że efekt halo może przybierać różne barwy, może być porównywany do tęczy. Między tymi zjawiskami zachodzą jednak istotne różnice. Pierwsze z nich powstaje na skutek załamania się i odbicia światła od kryształków lodu, a do tego występuje przy okazji słonecznego dnia i pierzastych chmur. Natomiast w przypadku tęczy światło widzialne załamuje się i odbija od kropli wody, a ponadto może pojawić się np. w pobliżu wodospadów czy w okolicy fontanny.
Zobacz też: Gdzie obserwować zorzę polarną? Te 10 miejsc to najlepszy wybór w 2023 rok
