Co to jest zorza polarna? Jak powstaje? Poznaj jedno z najpiękniejszych zjawisk

Zorza polarna jest niezwykle barwnym i efektownym zjawiskiem świetlnym, za którego powstawanie odpowiada Słońce. Najczęściej można je zaobserwować w okolicach koła podbiegunowego, czyli w północnych częściach Europy. Czym tak naprawdę jest zorza polarna i jak powstaje?

Miłośnicy niezwykłych zjawisk atmosferycznych i pogodowych niekiedy przez długi czas wyczekują momentu, w którym na żywo mogą obejrzeć zorzę polarną. Choć najbardziej widoczna jest na obszarach w pobliżu biegunów, to przy odrobinie szczęścia można ją także dostrzec nawet w Polsce.

Czym jest zorza polarna?

Zorza polarna jest niezwykłym zjawiskiem, które związane jest z przepływem prądu w jonosferze. Przyjmuje formę wielobarwnych rozbłysków światła, powstających w górnych warstwach atmosfery. Warunkiem pojawienia się zorzy jest większe rozrzedzenie powietrza. Zazwyczaj występuje w barwach żółci, zieleni lub czerwieni, generując niesamowity spektakl na niebie.

W praktyce zorza polarna zachodzi na skutek wybuchów na powierzchni Słońca. W efekcie tego generowany jest tzw. wiatr słoneczny, który dociera do Ziemi pod postacią niesamowicie barwnych i spektakularnych pasów światła. Siła i natężenie zorzy są uzależnione od ilości cząsteczek tlenu atomowego, wygenerowanego po eksplozji.

Jak powstaje zorza polarna?

Podstawowym warunkiem występowania zorzy polarnej jest bardzo duża prędkość poruszania się cząsteczek emitowanych przez Słońce. W praktyce do Ziemi niemal nieustannie docierają emitowane przez Słońce protony i elektrony, jednak ich widoczność jest uzależniona właśnie od prędkości. Jeśli jest ona zbyt mała, wówczas zorza nie będzie widoczna lub będzie widoczna w bardzo małym zakresie.

W połowie XX wieku naukowcy udowodnili, że przy powstawaniu zorzy polarnej biorą również udział fale Alfvena. Są to potężne fale elektromagnetyczne, które odpowiadają za energetyzowanie cząsteczek, co z kolei przekłada się na ich przyspieszanie na drodze wzdłuż pola magnetycznego Ziemi.

Zorza polarna jako zjawisko atmosferyczne

Mając na uwadze, że pole magnetyczne Ziemi kieruje cząsteczki elementarne w kierunku jej biegunów, zorzę polarną najczęściej można zaobserwować właśnie na tych obszarach. Najlepsze warunki do obserwacji występują na słabo zaludnionych terenach, gdzie niebo nie jest zanieczyszczone sztucznym światłem. Są to między innymi północne regiony Finlandii, Norwegii, Islandii czy Kanady.

Sprzyjające najlepszej widoczności zorzy polarnej warunki to zimowa noc. Latem w okolicach koła podbiegunowego występują dni polarne, dlatego zjawisko to nie będzie wówczas dobrze widoczne. Dodatkowo warto śledzić fazy Księżyca i unikać pełni - tylko wtedy obserwacje przyniosą najlepsze efekty. Ponadto można zaopatrzyć się w lornetkę, dzięki której dokładniej można zobaczyć wszystkie występujące na niebie barwy.

Zorza polarna a pełnia Księżyca

Niezależnie od tego, w jakim miejscu pojawi się zorza polarna, pełnia Księżyca nie jest sprzyjającym momentem na jej obserwację. Generowane wówczas światło rozświetla okolicę niczym latarnia, co w praktyce przekłada się na pogorszenie widoczności nocnego nieba. Najlepsze warunki do obserwacji występują podczas nowiu lub jego okolicy.

Zobacz też: Gdzie obserwować zorzę polarną? Te 10 miejsc to najlepszy wybór w 2023 roku